مفهوم لغوی آمایش و اصطلاحی آمایش سرزمین

اصولاً کلمه آمایش به مجموعه فعالیت هایی اشاره داردکه به نوعی در معانی مختلف مصدر آمودن مستتر است. آمودن آنگونه که لغتنامه دهخدا معنا کرده است به معنای آمیختن، درنشاندن، مستعدکردن، آراسته کردن و درکنار همچیدن و…است و آمایش اسم مصدر آمودن و آماییدن است. مفاهیمی که تا پیش از متداول شدن عبارت آمایش سرزمین در واژه هایی همچون تنسیق سرزمین یا بهره وری از سرزمین جست و جو کرد. درواقع، آمایش استفاده بهینه و عقلانی و پی بردن به ارزش های فضا به منظور کارکردهای مؤثر اقتصادی و اجتماعی است، لذا تقسیم کار سرزمین از جنبه های مهم آن شمرده می شود. اصطلاح آمایش سرزمین تحت عنوان Land Use نیز بکار رفته است. این واژه دارای دو معنا میباشد:

• زمین در وضع موجود چگونه و به چه اندازه برای انواع کاربری ها اختصاص یافته است؟
• بهینه ترین کاربری زمین با توجه به توان اکولوژیکی آن چیست؟

این واژه در معنای دوم بیش از چند دهه نیست که بکاررفته است. واقعیت این است که توسعه کشاورزی و صنعتی مسائل مهمی را در محیط زیست انسان موجب شده است که افزایش آلودگی آب، فرسایش خاک، تقلیل تولیدات کشاورزی و … نمونه هایی از آن هستند. پدید آمدن این مسائل بیانگر بهره برداری نامعقول از زمین و اختصاص آن به کاربری هایی است که توان لازم را برای این نوع کاربردی ها ندارد. در واقع، آمایش سرزمین راه حلی است بهینه برای تقلیل آثار سوءتخریب محیطزیست و توسعه بدون تخریب.

نگاهی به آمایش سرزمین در برخی کشورها

جالب است بدانید که در ابتدا آمایش سرزمین را کشورهای توسعه یافته تجربه کرده اند. درواقع، سازمان عمران دره تنسی را می بایست نخستین کوشش برنامه ریزی منطقه ای و آمایش سرزمین نامید که به دنبال نامه کینز رئیس جمهور آمریکا دردهه ۱۹۳۰برای مهارکردن بحران ۱۹۲۹توسط دولت آمریکا تأسیس شد. کشورهای توسعه یافته دیگر نیز این نوع برنامه ریزی منطقه ای را داشته اند. به
عنوان مثال، انگلستان به نفع (مناطق سیاه) یعنی حوزه های معدنی دچار بحران و ایتالیا به نفع قسمت جنوب شبه جزیره ایتالیا به سیاست منطقه ای دست زدند. یکی اندیشه نخست است که درکتابی به عنوان “پاریس و کویر فرانسه” مطرح شده است که بلافاصله پس از جنگ منتشر شد و دیگر اندیشه دوم ناشی از این واقعیت است که به دلیل مکانیابی و توزیع فعالیت ها تحت تأثیر اوضاع
طبیعی برخی از مناطق بیشتر از سایر مناطق توسعه یافته اند. ازاینرو، سیاست تلفیق دوگانه ای برای رفع ازدحام پاریس مطرح بوده است.
کشور عربستان نیز از سال ۱۹۷۰به بعد به تعادل های منطقه ای گرایش یافت، چرا که این کشور نیز پیش از این دوره به دلیل درآمدهای بالای نفتی و رشد شهرهای بزرگ دچار عدم تعادلهای منطقه ای
شده بود. سیاست سازماندهی سرزمین به عنوان یکی از اهداف سیاسی آمایش سرزمین در عربستان سعودی مطرح بود. آنها چند شهر تأسیس کردند و امکانات آن شهرها را به اندازه شهرهای مهم مانند جده رساندند و تاحدی در ایجاد تعادل های منطقه ای موفق بودند، اما کشور عربستان در ۱۰سال اخیر با کسری بودجه های مداوم مواجه بوده است و سعی بر خصوصی سازی داشته است و این با آمایش سرزمین که جزء طرحهای بخش دولتی است در تناقض است. همچنین، با توجه به کاهش درآمدهای نفتی پیشبرد این برنامه ها در درازمدت تا حدی غیرممکن میرسد مگر اینکه رابطه میان شهروندان و خانواده سلطنت تغییر یابد، چراکه برنامه سرزمینی آل سعود با برنامه سرزمینی مردم عربستان یکی نیست.

انجام پروژه مکان یابی ، ارزیابی و آمایش سرزمین با نرم افزار ARC GIS و نرم افزار IDRISI

با استفاده از نرم افزار GIS و همچنین نرم افزار IDRISI میتوان ارزیابی ، آمایش سرزمین و مکانیابی را با دنیای واقعیت بهتر تحت پوشش قرار داد.
نرم افزار GIS و IDRISI با داشتن مدیریت صحیح و پردازش بالای تصاویر و داده ها میتواند دنیای واقعی را بهتر تجسم کرده و خروجی های بسیار خوبی را ارائه دهد تا بر اساس آن بتوان مدیریت بهتری در استفاده از زمین و محیط زیست بعمل آورد.

گروه سیویل پروجکت متشکل از دانشجویان و فارغ التحصیلان ارشد و دکتری از دانشگاه های صنعتی شریف و امیر کبیر و علم و صنعت قادر است شما عزیزان را در زمینه انجام پروژه مکان یابی ، ارزیابی و آمایش سرزمین با نرم افزار ARC GIS و نرم افزار IDRISI  یاری نماید.

 تلفن تماس و تلگرام

۰۹۳۳۸۸۶۹۲۲۴

مرادیان