فلسفه طراحی لرزه ای بر اساس عملکـرد(PBSD)

شناخت فلسفه طراحی لرزه ای بر اساس عملکـرد، از جنبـه هـای مختلـف، دارای اهمیت است؛ زیرا اولاً به مهندس طراح کمـک مـی کنـد، نسـبت بـه آنچـه در مراحـل مختلف طراحی انجام می دهد، تسلط کافی داشـته باشـد و بـا علاقـه، مراحـل مختلـف طراحی لرزه ای را پیگیری کند. ثانیاً، اگر شرایط جدیدی در مراحل طراحی به وجود آید که در آیین نامه های طراحی رایج به آنها پرداخته نشده است؛ خود طراح مـی توانـد بـا قضاوت مهندسی مشکلات به وجود آمده را حل کند. ثالثا،ً شناخت طراح نسبت به آنچه انجام می دهد به او این امکان را می دهد تا در انتخاب پارامترها و روش ها دقیقتر عمـل کند و احتمال اشتباهات کاهش یابد.. “طراحی لرزه ای ساختمان ها بر اساس عملکرد” یعنی تعیین مشخصـات اعضـای ساختمان (شامل نوع مصالح، شکل مقاطع، ابعاد مقاطع و جزئیات اتصـالات) بـر اسـاس عملکردی که در برابر زلزله های مشخص از آنها انتظار می رود. در اکثر آیین نامـه هـای طراحی لرزه ای، ابتدا اهداف و عملکردهای مورد انتظار از ساختمان ها بیان می شود و در ادامه، ضوابطی ارایه می گردد که در صورت رعایت آنها، ادعا می شود، این ساختمان هـا می توانند اهداف بیان شده را برآورده نمایند. هرچه اهداف طراحـی لـرزه ای دقیـقتـر و شفاف تر بیان گردد و همچنین ضوابط پیشنهادی برای تأمین آنهـا مناسـب تـر تعریـف شود؛ قطعاً با اطمینان بیشتری می توان گفت که ساختمان هـای طراحـی شـده، اهـداف مورد نظر و عملکردهای مورد انتظار را برآورده مـی کننـد. ضـوابط پیشـنهادی، بایـد بـر اساس رفتار واقعی سـاختمان در هنگـام زلزلـه ارایـه شـود و تمـامی نیازهـای اساسـی ساختمان ها را در بربگیرد. صرف کنترل بعضی از نیازهای لرزه ای سازه ها، نمی تواند نیل به اهداف واقعی را تضمین نماید. بدین ترتیب تمامی آیین نامه های طراحی لـرزه ای کـه در آنها اهداف و روش های نیل به آنها ارایه می شود، آیین نامه ی “طراحی بـر اسـاس عملکرد” محسوب نمی شوند. در یک آیین نامه ی طراحی لرزه ای بر اساس عملکرد، موضوعات زیر باید بـه طـور شفاف بیان گردد:

• بیان صریح و روشن اهداف طراحی لرزه ای ساختمان هـا (چگـونگی رفتـار ساختمان ها در برابر زلزله های آتی)
• تعریف دقیق سـطوح مختلـف زلزلـه هـایی کـه اهـداف طراحـی لـرزه ای ساختمان ها برای آنها تعریف میشود. (زلزله های ضعیف، متوسط، شـدید و ماکزیمم)
• شناسایی نیازهای لرزه ای ساختمان ها به منظـور بـرآورده نمـودن اهـداف طراحــی لــرزه ای در برابــر ســطوح مختلــف زلزلــه (مقاومــت، ســختی و شکل پذیری)
• ارایه ی روش های مناسب و قابل قبول برای تعیین مقادیر نیازهای لـرزه ای(تحلیل های استاتیکی و دینامیکی، خطی و غیر خطی)
• انتخاب راه های مناسب به منظور تأمین نیازهای لرزه ای محاسبه شده و یا اطمینان از وجود قابل قبول آنها در ساختمان.

در آیین نامه ی طراحی لرزه ای ایران(استاندارد ۲۸۰۰) ابتدا اهداف طراحی بیان می شود و در متن، یک سری ضوابط طراحی به منظور تحقق اهداف پیشنهادی ارایه می شود؛ اما در این استاندارد به یکی از اصلی ترین نیازهای لرزه ای سازه ها کـه همـان شـکل پـذیری باشد، توجه چندانی نمی شود و طراحی صرفاً بر اساس عکس العمـل هـای داخلـی اعضـا انجام می گیرد (طراحی بر اساس نیرو)، لذا نمی توان آنرا یک آیین نامه ی طراحی لرزه ای بر اساس عملکرد نامید. در حالیکه دستورالعمل بهسازی لرزه ای ساختمانهـای موجـود (نشریه ۳۶۰) یک آیین نامه ی طراحی بر اساس عملکرد است. زیرا اهداف طراحی در این دستورالعمل با صراحت بیشتری اعلام می شود و در تحقق اهداف طراحی، همه نیازهـای لرزه ای ساختمان ها، مد نظر قرار گرفته و همچنین به رفتـار واقعـی سـازه هـا در هنگـام زلزله، توجه خاصی صورت می گیرد.

گروه سیویل پروجکت متشکل از دانشجویان ارشد و دکتری مهندسی از دانشگاه های صنعتی شریف و امیر کبیر و علم و صنعت قادر است شما عزیزان را در زمینه انجام پروژه طراحی لرزه ای بر اساس عملکرد یاری نماید. 

تلفن تماس و تلگرام

۰۹۳۳۸۸۶۹۲۲۴

مرادیان